کد مطلب:48777 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

قرآن كريم ميفرمايد: يَسْ ئ‹َلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلْ مَآ أَنفَقْتُم مِّنْ خَيْرٍ فَلِلْوَ َلِدَيْنِ وَالاْ ئَقْرَبِينَ و...; (بقره، 215) اين آيه چه پيامهايي دربردارد؟

قرآن كريم در اين آيه هم جواب چيزهايي كه بايد انفاق شود را داده است و هم مصارف و موارد انفاق را روشن ساخته است; اين طور كه در ما أنفقتم مِّن خير; هر خير و نيكي كه انفاق ميكنيد. جواب از چيزهايي كه بايد انفاق كرد را ميدهد و ميگويد: انفاق از هر چيز خوبي ميتواند باشد و تمام نيكيها را شامل ميشود: خواه از اموال باشد يا خدمات; از موضوعات مادّي باشد يا معنوي; كم باشد يا زياد، و در فللوَلدين و الأقربين و اليتـَميَ و المسـَكين و ابنالسبيل موارد و مصارف انفاق را روشن ساخته است; و اين گونه پاسخ از فنون فصاحت است كه هم پاسخ سؤال داده ميشود و هم به مسأله مهم ديگري كه مورد نياز بوده اشاره ميشود.

علاوه بر آن در شأن نزول آيه كه نقل شده: عمروبنجموح پيرمردي بزرگ و ثروتمند بود به پيامبر9 عرض كرد: از چه چيز، صدقه بدهم و به چه كساني؟ آيه فوق نازل شد و به او پاسخ گفت. از اين شأن نزول برميآيد كه سؤال فقط از آنچه بايد انفاق كرد نبوده است; بلكه از موارد مصرف آنها نيز بوده است; بنابراين سؤال و جواب كاملاً با هم هماهنگ است.(تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 2، ص 103 ـ 105، دارالكتب الاسلاميه ـ الميزان، علامه طباطبايي و مجمعالبيان، طبرسي، ذيل آيه 215 بقره.)

از آية شريف نكتهها و پيامهاي فراواني ميتوان استفاده كرد كه به آنها اشاره ميشود:

1. پرسش مردم از پيامبر اكرم 9 زمينهاي براي نزول آيات و بيان احكام بود.

2. انفاق سزاوار است كه بر مبناي خير باشد نه شر ; بنابراين، اگر درپي انفاق، منت، يا اذيت باشد ارزش ندارد، چنان چه در قرآن آمده است: لاَتُبْطِـلُواْ صَدَقَـَتِكُم بِالْمَنِّ وَالاْ ئَذَيَ.

3. انفاقي خير است كه انسان، بهترين و ارزشمندترين مال خودرا در راه خدا بدهد: لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّيَ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ;(آل عمران، 92) هرگز به نيكي و نيكوكاري نميرسيد، مگر آن كه از آن چه دوست ميداريد در راه خدا انفاق كنيد. 4. مال و ثروت، خير است و انسان ميتواند به وسيلة آن خيرات خوبي براي خود تهيّه كند. 5. انفاق، خير است، چه كم باشد چه فراوان، مادي باشد يا معنوي. 6. در مصرف انفاق، پيش از همه به خويشاوندان بايد انفاق كرد ; در مرحلة نخست به پدر و مادر، چون حقّ آنها فراوان است ; سپس بستگان ديگر و آن گاه يتيمان و مستمندان و در راه ماندگان. 7. اسلام در مصرف انفاق، به عواطف انسان توجه دارد. 8. اسلام به روابط خانوادگي اهميت ميدهد. 9. براي هر يك از موارد پنج گانة انفاق آثاري مترتب است، مانند: نيكي و احسان به پدر و مادر، استحكام پيوند خويشاوندي، جبران كمبودهاي عاطفي و مالي، برطرف نمودن اختلافهاي طبقاتي 10. خداوند به همة اعمال ما آگاه است; و هيچ يك از كارهاي ما از او پنهان نيست. 11. چون خداوند به اعمال ما آگاه است، بنابراين، انفاق كنندگان نبايد به اطلاع مردم از كار خود اصرار داشته باشند و بهتر است براي اخلاص بيشتر، انفاقهاي خود را پنهان كنند. 12. خداوند پاداش انفاق كننده را خواهد داد. 13. مردم اگر از امري پرسش نمودند، ليكن نسبت به امر ديگري غافل بودند، پاسخ دهنده لازم است به هردو جهت پاسخ دهد ; پرسش در مورد اين كه از چه مالي انفاق كنند، ليكن خداوند افزون بر توضيح آن چه بايد انفاق نمايند، به مورد آن و كساني كه بايد به آنها انفاق شود اشاره فرموده است.(ر. ك: تفسيرالميزان، علاّمه طباطبائي;، ج 2، ص 165، نشر دارالكتب الاسلاميه ; تفسير راهنما، هاشمي رفسنجاني و جمعي از محققان، ج 2، ص 71، انتشارات دفتر تبليغات ; تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران ، ج 2، ص 63، نشر دارالكتب الاسلاميه.)